این روزها صحبت از خرید و فروش طلای آبشده در بازار، اخبار و سایتهای خبری، زیاد شنیده میشود و اسم طلای آبشده به عنوان یکی از بازارهای پر سود بر زبان هر سرمایهگذار و هرکسی که میخواهد پس اندازی داشته باشد، جاریست! همچنین ممکن است افراد بسیاری را دیده باشید که به هم پیشنهاد میدهند: «اگر پول دم دست دارید، فوراً آن را به طلای آبشده تبدیل کنید!» اما در واقع چه سودی پشت خرید طلای آبشده است که علاوه بر سرمایهگذاران، مردم عادی که هیچ سر رشتهای از این بازار پیچیده و پر از ریسک ندارند به دنبال خرید طلای آبشده هستند! و اعتقاد دارند با خرید طلای آب شده سود خوبی میکنند. درست است طلای آبشده، اجرت و کارمزد ندارد و مالیاتی به آن تعلق نمیگیرد و روی کاغذ سود بیشتری نسبت به مصنوعات طلا دارد امّا اگر ندانسته و بدون توجه به نکات ریز، وارد خرید و فروش آن شویم، ممکن است چنان ضرری بدهیم که مصنوعات طلا این ضرر را به ما ندهند. در این یادداشت سعی کردهایم تا پرده از راز طلای آبشده برداریم و از صفر تا صد طلای آبشده، سود و زیان خرید و فروش آن را شرح دهیم.
همانطور که میدانید اکثر زیورآلات طلایی که در گالریهای طلافروشی میخریم عیار 18 یا 750 دارند. با این اوصاف عیار طلای آب شده هم همان 18 است اما از آنجایی که طلای آب شده از ذوب کردن قطعات متفرقه و دست دوم به دست میآید ممکن است در بعضی موارد عیار آن کمی بالاتر و یا پایینتر از 750 باشد. چراکه ممکن است تمام زیورآلات متفرقهای که برای ذوب شدن وارد کوره میشوند عیار 18 نداشته باشند. شاید اکثر زیورآلات طلا در بازار ایران عیار 18 داشته باشند اما باز هم در این میان زیورآلاتی با عیار 14 یا 22 هم پیدا میشود.
عیار طلای ذوب شده با روشهای تخصصی قابل سنجیدن است. پس از اینکه عیار طلای آب شده اندازهگیری شد میتوان برای بالا بردن عیار طلا از سکههای 22 عیار و برای پایین آوردنش از فلزاتی مانند نقره و مس استفاده کرد.
طلای آب شده در واقع طلای دست دوم و کهنه ای است که ذوب شده باشد. فرض کنید شما مقداری طلا در خانه دارید و می خواهید آن را بفروشید. وقتی به طلافروشی مراجعه می کنید، آن ها طلای دست دوم شما را می خرند و به آزمایشگاه های تعیین عیار که مورد تایید اتحادیه طلافروشان و اداره استاندارد ایران است می فرستند. این طلای کهنه در این آزمایشگاه ها ذوب می شود و به صورت قالب های طلای آب شده در می آید.
شمشهای طلا قطعاً تفاوت زیادی با طلای آبشده دارند و خب البته از هر نظری که حساب کنید شمشهای طلا ارزشمندتر هستند. اولین تفاوت طلای آبشده با شمش، در عیار آن هست. همانطور که گفتیم طلای آب شده همان طلاجات مستعمل یا طلاهای از مد رفته و خاک گرفته ویترین طلافروشان است. که چون عیار این طلاجات ۱۸ است در نتیجه عیار طلای آبشده ۱۸ است یا کمی بیشتر یا کمتر از ۱۸ عیار هست. اما شمشهای طلا، ۲۴ عیار هستند و کمترین ناخالصی را دارند به همین خاطر است که گاهی به شمشهای ۲۴ عیار نیز طلای خام هم گفته میشود.
دومین تفاوت این هست که طلای آبشده فقط در ایران خرید و فروش می شود در حالی که شمش طلا بینالمللی هست. درست هست که شکل هر دو یکی هست ولی چون عیار آنها فرق دارد، گواهی استاندارد بین الملی به طلای آبشده تعلق نمیگیرد. برای اینکه طلای ابشده به عنوان شمش باشد باید عیار آن حداقل ۹۵۰ باشد.
سومین تفاوت در ابعاد آنها میباشد. طلای آبشده در اشکال مختلف موجود هست و هیچ قاعدهای ندارد در حالی که شمش، بین الملی میباشد و دارای وزن و ابعاد مشخصی هست. چون اکثرا کارگاههای طلاسازی از طلای ابشده برای ساخت مصنوعات طلا استفاده می کنند، راحت تر هستند که طلای آبشده به صورت مفتول (منظور به صورت باریک و دراز میباشد.) باشد و هر اندازه که بخواهند ببرند و از آن برای کار خود استفاده کنند.
اما چهارمین تفاوت: درست برعکس طلای آب شده شمشهای شرکتی طلا بسیار معتبر با علائم حک شده بر روی آن و با عیاری مشخص و تضمین شده در بازار عرضه میشوند. خب مسلماً محصولی که از اعتبار زیادی برخوردار است و ما با خیال راحتتری آن را خریداری میکنیم کمی گرانتر از محصولی فاقد اعتبار است.
پنجمین تفاوت را میتوان در اجرت آنها دانست. شمشهای ۲۴ عیار شرکتی اجرت و کارمزد مشخصی دارند که توسط اتحادیه صنف طلا و جواهر هر کشور اعلام میشود و در مقابل آن طلای آب شده بدون اجرت و بدون هیچ کارمزدی در بین مردم خرید و فروش میشوند. که همین دلیلیست که مردم و سرمایه گذاران به خرید و فروش طلای آب شده بیشتر علاقه دارند تا شمشهای ۲۴ عیار شرکتی!
همانطور که در مقالههای قبل نیز به آن اشاره کردیم با اینکه طلای خام زمین تا آسمان با طلای آبشده فرق دارد اما ممکن در بازار از دهان طلافروشان لفظ « خرید و فروش طلای خام » را بشنوید، تعجب نکنید! منظور طلافروشان در اینجا همان طلای آبشده است و اِلا که طلای خام را کارگران معدن طلا نیز به سختی استخراج میکنند چه برسد به طلافروشان در بازار! طلای خام طلاییست که از معادن به دست میآورند و پس از طی کردن فرایندی پیچیده شمشهای ۲۴ عیار را در بازار و صنعت و کارگاهها و کارخانههای طلا سازی عرضه میکنند؛ اما باز هم یادآور میشویم که طلای آبشده از ذوب طلاجات متفرقه و دست دوم به دست میآید و با عیاری معادل ۱۸ در بازار خرید و فروش میشود.
آخرین نکتهای که باید در مورد طلای آب شده بدانید این است که این طلا برخلاف سکه، شمش و مصنوعات طلا هیچ مارک، مهر و نوشته یا فاکتوری ندارد. پس تنها راه مطمئن برای خرید آن انتخاب یک فرد قابلاعتماد است. شاید بهتر باشد بدانید که در حال حاضر خریدوفروش طلای آبشده از طرف اتحادیه صنف طلا و جواهر ممنوع اعلام شده است و در صورت خرید طلای آبشده تقلبی هیچکس پاسخ گوی شکایت و پیگیری شما نیست. در آخر توصیه ما بر این است که فعلاً با وجود این نوسانات در بازار طلا از خرید طلای آب شده خودداری کنید در غیر این صورت خریدتان را تنها از فردی معتمد و معتبر انجام دهید.